«Үйде жатпа» күнтізбесі. 11 маусым: Есімдер, мерекелер, оқиғалар

Автор: редактор 11 июня, 2022


☑️1918 жылы 11-ші маусымда қазақтың «Алаш» жалпыұлттық қозғалысы Кеңес үкіметінің Қазақстан жеріндегі барлық қаулыларын заңсыз деп жариялады. Бұл ұлттық автономия құру талабына сай келмейтін бұрынғы Ресей империясының федеративтік құрылымына алғашқы кезеңде теріс сөйлеген большевиктердің көрегендігінің, Алаш қайраткерлерінің бір жағына шығуы еді. Бірақ тәуелсіз «Алаш-Орда» ешкімге керек емес еді, Ресейдің Жоғарғы билеушісі адмирал Колчак «Алаш-Орданы» мойындаудан бас тартты, тіпті оны жоюды көздеді. Алашордалықтарды өз жағына тарту үшін 1919 жылы наурызда Кеңес үкіметі Алашорда мүшелері мен жақтастарына рақымшылық жариялады. Ахмет Байтұрсынұлы бастаған алашордашылардың бір бөлігі большевиктер жағына өтті. Бірте-бірте олардың соңынан осы партияның басқа өкілдері де ілесті. Большевиктер Қазақ автономиясын құру туралы негізгі талапты орындады, бірақ таптық күрес пен пролетариат диктатурасы негізінде: 1920 жылы тамызда Қазақ АССР құрылды, ол 1937 жылғы Конституция негізінде қайта құрылымға түсті. Дәл осы ұлттық интеллигенция белсенді позиция ұстанған мемлекеттік басқару жүйесін жаңғырту процестері 1990 жылы егемендіктің жариялануына және 1991 жылы тәуелсіз Қазақстан Республикасының құрылуына әкелген оқиғалардың қисынды дамуына әкелді. Алайда, белсенді азаматтық ұстанымдары мен ұлттық мәселелерді көтергені үшін Алаш-Орда басшыларының барлығы дерлік Кеңес өкіметі тарапынан саяси қуғын-сүргінге ұшырап, сотталып, атылды.

☑️1955 жылы 11-ші маусымда Ле-Манның 24 сағаттық жарысы кезінде автоспорт әлеміндегі ең үлкен апат болды. Mercedes-Benz көлігін тізгіндеген француздық жарысушы Пьер Левег алдындағы жүргізушілердің қиын маневрлерінен басқаруды жоғалтып, сол кездегі жоғары жылдамдықпен (240 км/сағ) қоршауға соғылды. Соқтығыс салдарынан көлік жарылып, оның бөлшектері корпустан үзіліп, мінбеге лық толы көрермендерге ұшып кеткен. Ресми мәліметтерге сәйкес, қоқыс пен өрттен 84 адам (83 көрермен және бір шабандоз) қаза тауып, 120-сы жараланған. Басқа бақылаушылардың айтуынша, құрбандар саны көп болған. Ресми мәлімет бойынша, кетіп бара жатқан көрермендер жолдарды толтырып, жедел жәрдем көлігіне кедергі жасамас үшін жарыс тоқтатылмады. Кез келген жағдайда көлікті ұстаған кезде немесе тіпті оның жанында абай болыңыз.

Осы жылдың мамыр айында Алматыдағы SOKOL автодромында оқыс оқиға орын алып, соның салдарынан 10 жасар бала қайтыс болды.

☑️1910 жылы 11-ші маусымда аңызға айналған терең теңізді зерттеуші Жак Ив Кусто дүниеге келді. Ол 1943 жылы аквалангты ойлап тапқан. Кусто 50-ден астам кітаптың авторы және деректі фильмдердің режиссері, оның ішінде екі туынды Оскар иеленді. Аңыз бойынша, бірақ нақты растау жоқ, Жак-Ив Кусто 1960 жылдардың соңында исламды қабылдаған.Жәнеде ол тұз бен тұщы су бір-бірімен араласпайтын жерлерді тапты. Олар Кусто бұл табиғи құбылыстың түсіндірмесін тек ислам ғалымынан тапқанын айтады — ол штурманға Алланың теңіздер арасында тосқауыл жасағаны туралы қасиетті Құран аятын көрсетті.