«Үйде жатпа» күнтізбесі. 8 қаңтар: Есімдер, мерекелер, оқиғалар

Автор: редактор 08 Қаңтар, 2023


☑️1864 жылы 8 қаңтарда Ыбырай Алтынсарин қазақ балаларына арналған алғашқы мектеп ашты. Бұл жауапкершілігі жоғары іс болғандықтан, оны ашу оңайға соқпады. Мәселен, қаражат жеткіліксіз болды әрі облыстық басқарма мен жергілікті билік тарапынан қолдау болмады. Алайда аталмыш қиындықтар ағартушының сағын сындырмады. Ол ағартушылық идеялармен жігерленіп, халыққа зайырлы білімнің маңыздылығын түсіндіре отырып, ауылдарды аралады. Осылайша, тікелей өзінің араласуымен халықтан жинаған қаржыға мектеп үйін және интернат салып, 1864 жылы 8 қаңтарда мектептің жаңа ғимаратын салтанатты түрде ашады. Осы орайда Алтынсарин өзінің әйгілі «Кел, балалар, оқылық!» өлеңін жарыққа шығарды. Кейін ол Қазақстанның басқа облыстарында, соның ішінде қыздарға арналған бірнеше мектеп ашуға мүмкіндік алды. 

☑️ 1851 жылы 8 қаңтар Жердің өз өсінен айналатынына физикалық дәлел алынды. Сол себепті бұл – мереке ретінде белгіленді. Жер өз осін 24 сағатта бір рет айналады. Яғни, жердің өз осінің айналасындағы қозғалысы – Жер күні. Алайда негізгі білім 1851 жылы 8 қаңтарда француз физигі Леон Фуко өзінің әйгілі маятнигі арқылы Жердің қалай айналатынын көрсеткенде даусыз болды. Бүгінде Фуко маятниктері бүкіл әлемдегі ғылыми мұражайлардың ажырамас бөлігі. Міне, осы қарапайым, бірақ керемет өнертабыс жердің күні бойы айналуын көрсететін ілулі қорғасын шарын пайдаланады.

☑️ 8 қаңтар көңілді мерекелердің бірі – қуаныш микробтарының таралу күні аталып өтеді. Себебі адамнан адамға тек вирус қана емес, жағымды эмоциялар да берілуі мүмкін. Бақыт пен қуаныш кез келген инфекция сияқты жұқпалы. Бұл микробтар ауа тамшылары арқылы да, цифрлық түрде де таралады. Мысалы, мереке қарсаңында әлеуметтік желілерде жарияланған күлкілі жазбалар және достар арасында жазылатын қызықты ашық хаттарды атап айта аламыз. Сондықтан бүгін жақын достарыңызды кездесуге шақырып, көңіл күйлерін көтеріп қойсаңыз болады.

☑️8 қаңтар дүниеге келген ер адамдар. 88 жыл бұрын американдық әнші және актер – Элвис Пресли (1935-1977) дүниеге келді. Әлемде «рок-н-ролл патшасының» жазбалары 1 миллиардтан астам данамен сатылды. Олар бүгінгі күнге дейін сұранысқа ие. Элвис – Грэмми сыйлығын үш мәрте иеленді. Сондай-ақ  Рок-н-ролл Даңқ Залына енген алғашқы музыканттардың бірі. Rolling Stone журналы оны барлық уақыттағы ең ұлы әншілер тізімінде 3-орынға қойды. 

Сонымен қатар бүгін 2011 жылдан бері Солтүстік Кореяның басшысы Ким Чен Ын өзінің 41 жылдық мерейтойын атап өтуде. Ким отбасы елді 1948 жылдан бері басқарып келеді. Солтүстік Корея әлемдегі ең жабық елдердің бірі болып табылады, бірқатар әлеуметтік-экономикалық көрсеткіштер бойынша әлем мемлекеттері арасында соңғы орындардың бірін алады. Ким Чен Ынның билігі зымыран және ядролық қаруды дамытудың жалғасуымен, ғарыштық спутниктердің ұшырылуымен, экономикалық реформалардың жүзеге асырылуымен ерекшеленеді. Оның қызықты атақтары бар. Яғни, Жаңа жұлдыз, әскери стратегиядағы «Данышпандар арасындағы данышпан» атанды.