Көшпенді қазақтардың сауда айналымында маңызды рөл атқарған ТОП-5 қаласы
💰Көшпенді қазақтардың сауда айналымында маңызды рөл атқарған қалалары негізінен Ұлы Жібек жолы бойында орналасты. Бұл қалалар қазақ даласы мен көршілес елдер арасындағы сауда-саттықтың дамуына ықпал етті. Сондай-ақ әр қаланың өз ерекшелігі мен саудаға тән тауарлары болды.
1️⃣ Түркістан
Түркістан қаласы қазақ хандығының рухани және сауда орталығы болды. Қалада көптеген керуен-сарайлар мен базарлар орналасып, мұнда Орталық Азия мен Шығыс елдерінен келген тауарлар сатылды.
🧮 Сатылған заттар:
• Жібек, мақтадан жасалған маталар.
• Дәмдеуіштер мен хош иісті шөптер.
• Күміс және алтын әшекейлер.
• Шығыстың қыш бұйымдары, ыдыстар.
• Теріден жасалған бұйымдар (киім-кешек, аяқ киім).
2️⃣ Тараз
Тараз (ежелгі Талас) қаласы Жібек жолының маңызды тораптарының бірі болды. Қалада қолөнер мен сауда дамып, шығыс пен батыс арасындағы тауар айналымында маңызды орын алды.
💵 Сатылған заттар:
• Керамикалық ыдыстар мен сәндік бұйымдар.
• Қытай жібегі мен қағазы.
• Орталық Азиядан әкелінген хош иісті дәмдеуіштер.
• Жылқы және тері өнімдері.
• Қару-жарақ (найза, қылыш, қалқан).
3️⃣ Сауран
Сауран қаласы да сауда жолдарының қиылысында орналасып, ортағасырлық кезеңде маңызды сауда орталығы ретінде танылды. Қалада керамика, металл өңдеу және басқа да қолөнер түрлері дамыды.
💴 Сатылған заттар:
• Астық өнімдері (бидай, арпа).
• Теріден жасалған ер-тұрман, жүген.
• Түйе жүні мен киіз бұйымдары.
• Металл бұйымдары: қола және темір ыдыстар.
• Орта Азиядан әкелінген бағалы тастар мен зергерлік бұйымдар.
4️⃣ Отырар
Отырар қаласы (Фараб) ғылым мен мәдениеттің орталығы болуымен қатар, сауда-саттықта да маңызды рөл атқарды. Қалада үлкен кітапханалар мен базарлар болғаны белгілі.
🛠️ Сатылған заттар:
• Кілемдер мен тоқыма бұйымдары.
• Кітаптар (араб, парсы тілдерінде).
• Жеміс-жидектер (құрма, мейіз).
• Қыш бұйымдары мен әсемдік заттар.
• Аң терілері мен былғары өнімдері.
5️⃣ Сығанақ
Сығанақ қаласы қазақ хандығының астаналарының бірі болып, сауда және қолөнер орталығы ретінде дамыды. Қалада түрлі тауарлар өндіріліп, сауда керуендері арқылы таратылды.
🧱 Сатылған заттар:
• Балық және тұз (жақын маңдағы көлдерден өндірілген).
• Мал өнімдері (ет, май, жүн).
• Арба жасауға арналған ағаш материалдары.
• Әскери құрал-жабдықтар.
• Киім-кешек және тұрмыстық заттар.
Бұл қалаларда сауда керуендері арқылы Қытай, Үндістан, Иран, Араб елдері, Византия, тіпті Еуропадан келген тауарлар алмастырылды. Қазақ даласының өзінен жылқы, қой, аң терісі, түйе жүні, киіз өнімдері экспортталып, олар шығыс елдеріне үлкен сұранысқа ие болды. Ал сырттан қымбат жібек, дәмдеуіштер, темір және қоладан жасалған бұйымдар әкелінді.
Бұл қалалар тек сауда орталығы ғана емес, мәдениет пен білімнің де ірі ошақтары болды.