Көшпенді қазақтың өмір салтында жоғары бағаланған маман иелері
📍Қазақ халқының қолөнері терең тарихқа ие, ол ежелгі ру-тайпалардан бастап, көшпенді өмір салтына негізделген. Көшпенділер тұрмыс-тіршілігіне қажетті барлық бұйымды өздері жасап, өнер мен шеберліктің дамуына ықпал етті. Ұсталық, зергерлік, өрімшілік, тігіншілік, етікшілік сияқты кәсіптер қазақ қоғамында ерекше бағаланған. Әрбір шебер өз ісінің шебері болып, арнайы бір салаға маманданды.
🟢 Зергерлік өнердің маңызы
Зергерлік іс қазақ халқының қолөнерінің ішінде ерекше орын алды. Шебер зергерлер әртүрлі әшекей бұйымдар жасап, әйелдерге сәнді, әрі жоғары сапалы бұйымдар ұсынды. Қазақтың зергерлері сақина, сырға, білезік, шолпы сияқты әшекейлерді қолдан жасады, олардың көркемдік деңгейі өте жоғары болды. Әсіресе, қыздардың сәукелесін әсемдеу кезінде өрнектеу өнері жоғары бағаланды. XVII ғасырдағы деректерде сәукелелердің қымбат тастармен және алтынмен әшекейленген үлгілері бір үйір жылқымен бағаланғаны туралы мәліметтер бар. Бұл зергерлік өнердің қымбат болғанын және оның қазақ мәдениетіндегі маңыздылығын көрсетеді.
🟢 Шеберлік пен өрнек салу
Қазақ халқының қолөнерінде өрнек салу өнері де өте дамыды. Ши тоқу, кілем және алаша тоқу, ою-өрнекпен сәнделген текеметке басу кең таралған. Мұндай бұйымдар тек күнделікті өмірде ғана емес, сондай-ақ ерекше мерекелік сәттерде де қолданылды. Өрнек салу қазақ халқының эстетикалық талғамы мен мәдениетін көрсететін маңызды белгі болды.
🟢 Тұрмысқа қажетті бұйымдарды жасау
Қазақтың тұрмысы мал шаруашылығымен тікелей байланысты болғандықтан, қолөнер шеберлері түрлі тұрмыстық бұйымдар жасаумен айналысты. Теріден жасалған ыдыс-аяқтар, қымыз ашытатын саба, мес, торсық, көнек сияқты заттар қазақ халқының көшпелі өмірін жеңілдетіп, олардың тұрмыс-тіршілігін қамтамасыз етті. Бұл бұйымдар көшпелі өмір салтына ыңғайлы әрі берік болды.
🟢 Аяқ киім шеберлігі
Етік тігетін шеберлер ерлердің етіктерін, мәсілерін және әйелдердің сәнді кебісін жасап отырды. Әрбір аяқ киім түрі өзінің функционалдық қасиетіне қоса, сәнді де талап етті. Қазақтың қолөнершілері теріден, былғарыдан, сүйектен және асыл тастардан түрлі сәнді бұйымдар жасады. Бұл бұйымдар тек сыртқы көрініс үшін ғана емес, сонымен қатар күнделікті тұрмысқа қажетті заттар ретінде пайдаланылды.
🟢 Ұсталық өнері
Теміршілік пен ұсталық өнері қазақ қоғамында ерекше орын алды. Ұсталар мал шаруашылығы мен егіншілікке қажетті құрал-жабдықтарды жасап отырды. Оларға арпа тазалайтын, егін оратын, малды баптайтын құралдар сияқты заттарды жасау міндеті жүктелді. Ұсталардың темірден, болаттан жасаған құралдары шаруашылықтың тиімділігін арттырып, өмір сапасын жақсартты.
📌 Қазақ халқының қолөнері көшпелі қоғамда маңызды рөл атқарды. Әрбір маман өз саласында жоғары шеберлікпен жұмыс істеп, халықтың өмірін жеңілдетуге, сәнді әрі қажетті бұйымдар жасауға үлес қосты. Бұл шеберліктер қазіргі уақытқа дейін қазақ мәдениетінің ажырамас бөлігі болып келеді.
