Көшпелілер мен отырықшылар арасындағы байланыс тарих ғылымында әр түрлі пікірлер туғызып отыр. Біраз зерттеушілер көшпелілер мен отырықшылар қарым-қатынасын олардың арасындағы қырғи қабақ қақтығыстармен және жаулап алу әрекеттерімен байланыстырады.
Tag: көшпенділер
Оғыз мемлекеті Еуразияның саяси және әскери тарихында маңызды рөл атқарды
Өзге елдер арасындағы сауда байланысы көшпенділер экономикасына айтарлықтай әсерін тигізді.
Қимақтар, негізінен, мал шаруашылығымен айналысты. Олар мұнымен қатар егіншілікпен де шұғылданды. Балық, аң аулады, тайғалық аймақтарда қымбат аң терілерін дайындады. Қимақтар арасында қолөнер де жақсы дамыды. Мата тоқып, киім тікті, металл бұйымдар шығарды, темір, күміс, алтын өндіріп, металл құйды.
Қарлұқ, оғыз, қимақ тайпаларының экономикалық жағдайы күнделікті атқарып отыратын шаруашылықтарына тікелей байланысты еді. Олар ішкі жағдайын ретке келтіре отырып, сырт жақтағы елдермен де сауда байланысын орната білді.
Экономикалық жағдайда оғыздардың басым көпшілігі негізінен көшпелі мал шаруашылығымен айналысты. Оның ішінде қой, жылқы, түйе, сиыр, ішінара ешкі өсірумен шұғылданды. Сонымен қатар аң аулады.
X ғасырда оғыз мемлекетінің астанасы Янгикент немесе Жаңа Гузия деп аталатын қала болды. Оғыз державасының саяси орталығы ретінде Янгикенттің тандап алынуына көптеген жағдайлар себеп болады. Бұлардың ішіндегі ең бастысы оның Азияның ірі егіншілік өңірлерімен, Хорезммен және Мауараннахрмен түйісуі болды.
Араб деректерінің мәліметтеріне сүйенсек, IX ғасырдың соңы – X ғасырдың басында оғыздарда мемлекет қалыптасты.
Қарлұқ қағанатының экономикалық жағдайының қарқынды дамуына мал шаруашылығы, металл өндірісі және өзге елдермен жүргізілген сауда айырбасы да әсер етті. Мәселен, қарлұқ қаласының құрамында негізгі тайпаларды құраған көшпелі түріктер мал өсіруді кәсіп еткен.
Шаруашылық-экономикалық жағынан алғанда екі негізгі шаруашылық жақсы дамыды. Біріншісі мал шаруашылығын көшпелі әдіспен жүргізу болса, екінішісі феодалдық қатынастар кезінде едәуір дамыған отырықшы-егіншілік болды.